Εγχάρακτη στλεγγίδα από την Αιανή

Άννα Παναγιώτου-Τριανταφυλλοπούλου

doi:10.25145/j.fortunat.2020.32.34

Άννα Παναγιώτου-Τριανταφυλλοπούλου Πανεπιστήμιο Κύπρου

DOI: https://doi.org/10.25145/j.fortunat.2020.32.34

Palabras clave: Αιανή, ετυμολογία ανθρωπωνυμίων, μορφολογία της αρχαίας ελληνικής, λεξιλόγιο, αρχαία μακεδονική

Resumen

Επανεξετάζεται η εγχάρακτη επιγραφή επί στλεγγίδας του Ε΄ αι. π.Χ. από την Αιανή της Ελιμίας, στη Μακεδονία. Η πρώτη εκδότρια διάβασε Ἄπαϙος, το όνομα του κατόχου της στλεγγίδας, χωρίς περαιτέρω σχολιασμό της ετυμολογίας και της δομής του αμάρτυρου αυτού ανθρωπωνυμίου. Μία νέα ανάγνωση προτείνεται εδώ, Ἄπαρος (στην ονομαστική). Το ανθρωπωνύμιο αυτό απαντά στη Θεσσαλία, επίσης κατά την αρχαϊκή περίοδο. Η ανάλυση της ετυμολογίας, του σχηματισμού και της σημασίας του ανθρωπωνυμίου συμβάλλουν και στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου της αρχαίας μακεδονικής διαλέκτου.

Citas

CHAMTRAINE, P. (1933): La formation des noms en grec ancien, Collection Linguistique publiée par la SLP - XXXVIII, Éd. Champion, Paris.

DELG = CHANTRAONE, P. (1968-1980, 2009): Dictionnaire étymologique de la langue grecque. Histoire des mots, nouvelle édition avec, en supplément, les Chroniques d’étymologie grecque (1-10), rassemblées par A. BLANC, Ch. de LAMBERTERIE et J.-L. PERPILLOU, Klincksieck, Paris.

DGE = ADRADOS, Fr. (dir.) (1980 –): Diccionario Griego-Español, Consejo Superior de Investigaciones Científicas, Madrid.

EDG = BEEKES,Rr. (2010): Etymological Dictionary of Greek (Leiden indo-european etymological dictionary Series 10/1 & 10/2), Brill, Leiden - Boston.

FD III = POUILLOUX, J. (1976): Fouilles de Delphes. III. Épigraphie. [4]. La terrasse du temple et la zone nord du sanctuaire, Paris.

GrGr = SCHWYZER, E. (1953): Griechische Grammatik. Auf der Grundlage von Karl Brugmanns Griechischer Grammatik, erster Band. Allgemeiner Teil. Lautlehre, Wortbildung, Flexion (Handbuch der Altertumswissenschaft II, 1), München.

Hesych. = HANSEN, P. A. [rec. et emend.] (2005): Ηesychii Alexandrini Lexicon, volumen III: Π-Σ, Walter de Gruyter, Berlin - New York.

ΚΑΡΑΜΗΤΡΟΥ-ΜΕΝΤΕΣΙΔΗ, Γ. (2001α): «Νομὸς Κοζάνης: Νεώτερα ἐπιγραφικά εὑρήματα», στο Ἰ. ΤΟΥΛΟΥΜΑΚΟΣ (γεν. ἐποπτ.), Α΄ Πανελλήνιο Συνέδριο Ἐπιγραφικῆς (Πρακτικά). Στὴν μνήμη Δημητρίου Κανατσούλη, Θεσσαλονίκη 22-23 Ὀκτωβρίου 1999, Ἑταιρεία Ἱστορικῶν καὶ Ἐπιγραφικῶν Σπουδῶν, Θεσσαλονίκη, 49-78.

ΚΑΡΑΜΗΤΡΟΥ-ΜΕΝΤΕΣΙΔΗ, Γ. (2001β): «Νομός Κοζάνης 1999: Ἀνασκαφές ἐν ὁδοῖς καὶ παροδίως», ΑΕΜΘ 13, 1999 [2001], ΤΑΠ-ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη, 337-368.

KARAMITROU-MENTESSIDI, G. (2011): Chapter 5. «Aiani–Historical and Geographical Context», στο Robin J. LAne Fox (επιμ. εκδ.), Brill’s Companion to Ancient Macedon. Studies in the Archaeology and History of Macedon, 650 BC-300 AD, Brill, Leiden - Boston, 93-112.

LAMPE G. W. H. (1961): A Patristic Greek Lexicon, Oxford University Press, Oxford.

LBG = TRAPP, E. (erst.) (2007): Lexikon zur byzantinischen Gräzität, besonders des 9.-12. Jahrhunderts, 6. Faszikel (παλιγγενεσία-προσπελαγίζω), Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien.

LEJEUNE, Μ. (1972): Phonétique historique du mycénien et du grec ancien, Klincksieck, Paris.

LGPN iII.A = FRASEr, P. M. - E. MATTHEWS (ed.) (1997): A Lexicon of Greek Personal Names, volume III.A. The Peloponnese, Western Greece, Sicily, and Magna Graecia, Clarendon Press, Oxford.

LGPN III.B = FRASER, P. M. - E. MATTHEWS (ed.) (2000): A Lexicon of Greek Personal Names. volume III.Β. Central Greece: From the Megarid to Thessaly, Clarendon Press, Oxford.

LGPN IV = FRASER, P. M. - E. MATTHEWS (ed.) (2005): A Lexicon of Greek Personal Names. volume IV, Macedonia, Thrace, Northern Regions of the Black Sea, Clarendon Press, Oxford.

MASSON, O. (1988): «Les anthroponymes grecs à Délos», στο D. KNOEPFLER (dir.) avec la collaboration de N. QUELLET, Comptes et inventaires dans la cité grecque. Actes du colloque de Neuchâtel en l’honneur de Jaques Tréheux, Faculté des Lettres, Neuchâtel - Librairie Droz S.A., Genève, 71-80 [= OGS III, 10-19].

MASSON, O. (1995-1996): «Quelques anthroponymes grecs et leur morphologie : noms composés et noms simples», Verbum 18: 281-288 [= OGS III, 315-322].

OGS = MASSON, O. (2000): Onomastica Graeca Selecta III. Indices de C. DOBIAS et L. DUBOIS, Droz, Genève.

PANAYOTOU, A. (1986): «An inscribed Pithos Fragment from Aiane (west Macedonia)», Kadmos 25.2: 97-101.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, Α. (1996): «Διαλεκτικές επιγραφές της Χαλκιδικής, της Mακεδονίας και της Aμφιπόλεως», στο Επιγραφές της Μακεδονίας. Γ΄ Διεθνές Συμπόσιο για τη Μακεδονία, 8-12 Δεκεμβρίου 1993, Aριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Θεσσαλονίκη, 124-163.

PANAYOTOU, A. (2007): «Macedonian among ancient literary tradition, 19th century debates and the new texts», στο I. HAJNAL (hrsg.), unter Mitwirkung von B. STEFAN, Die altgriechischen Dialekte. Wesen und Werden, Akten des Kolloquiums Freie Universität Berlin, 19.-22. September 2001, Innsbrucker Beiträge zur Sprachwissenschaft, Innsbruck, 385-392.

SEG = Supplementum Epigraphicum Graecum, Gieben, Leiden (1923-1971)· Gieben, Alphen aan den Rijn (1976)· Gieben, Amsterdam (1979-2005)· Brill, Leiden - Boston (2006 –).

ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ, Μ. (1992): Μακεδονία. 4000 χρόνια ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα.

SWIFT, N. (2014): «Alphabet, the origin of the Greek», στο G. K. GIANNAKIS (gen. ed.), Encyclopedia of Greek Language and Linguistics 1, Brill, Leiden - Boston, 94-100.